- chleb
- 1. Chleb powszednia) «codzienne jedzenie konieczne, by utrzymać się przy życiu»: (...) nigdy nie musiał pracować ciężko na chleb powszedni. C. Miłosz, Legendy.b) «rzecz codzienna, zwykła, nic nadzwyczajnego»: Teraz wszystko wydawało się niepewne i małe wobec tych przerażających wydarzeń, które nagle stały się codziennością, powszednim chlebem milionów ludzi. A. Zaniewski, Król.2. Ciężki kawałek chleba «zarobki, środki utrzymania zdobyte z trudem, ciężką pracą»: Czy doradzi jej Pan, aby zajęła się polityką? (...) To bardzo ciężki kawałek chleba (...). Viva 5/2000.3. Lekki chleb «łatwy sposób zarobkowania, lekka praca»: (...) pisarze byli u wydawców „na pensji” z obowiązkiem dostarczania pewnej porcji rękopisu rocznie. I nie był to lekki chleb. J. Parandowski, Alchemia.4. Łaskawy chleb «życie na czyjś koszt, z czyjejś łaski»: Wszak śród Ostrzeńskich był też wariat, niejaki Jacuś. Pani Barbara pamiętała go dobrze, bo żył na łaskawym chlebie u radcy Joachima. M. Dąbrowska, Noce.5. O suchym chlebie «bez ciepłego, gotowanego jedzenia»: Batalion starał się omijać wsie i osiedla. Szedł mniejszymi grupami robiąc po 20-25 km dziennie o suchym chlebie, bez ciepłej strawy. Z pola 1/1964.6. Pójść na swój chleb «zacząć prowadzić samodzielne gospodarstwo, przejść na własne utrzymanie»: Tupcio już poszedł na swój chleb. M. Rodziewiczówna, Lato.7. Żyć, siedzieć itp. o chlebie i wodzie «źle się odżywiać, dostawać bardzo mało jedzenia»: (...) wyprzedała wszystko, co dostała z domu, żyła o chlebie i wodzie, a jednak mnie z więzienia wydostała. R. Antoszewski, Kariera.Chodzić, iść, pójść itp. po proszonym chlebie zob. chodzić 3.Coś jest komuś potrzebne jak chleb zob. potrzebny.Iść, pójść za chlebem zob. iść 12.Łatwy chleb zob. łatwy.(Przeciętny, zwykły itp.) zjadacz chleba zob. zjadacz.To chleb z masłem; to jakby zjeść chleb z masłem zob. masło 2.Z niejednego pieca chleb jeść, jadać zob. I piec 5.Z tej mąki chleba nie będzie zob. mąka 2.
Słownik frazeologiczny . 2013.